Niềm hạnh phúc hay bất hạnh của con người không phụ thuộc vào số tiền họ có. Nếu số dư trong tài khoản tiết kiệm của bạn là thước đo hạnh phúc thì mọi việc đơn giản biết mấy. Tuy nhiên thực tế thì không chỉ có vậy.

Kodo Sawaki Roshi (1880–1965) hay còn gọi là Kodo – Kẻ không nhà, được biết đến là một trong những vị thiền sư Nhật Bản có ảnh hưởng nhất thế kỷ XX. Trong suốt cuộc đời mình, thiền sư Sawaki đã để lại cho thế hệ sau này rất nhiều lời khuyên sâu sắc.

Những lời khuyên của Sawaki đã được các được các môn sinh tập hợp lại thành cuốn sách có tựa đề là “Gửi bạn” và được người kế nhiệm của ông là Uchiyama Roshi biên soạn. Những lời khuyên ngắn gọn của thiền sư Sawaki cũng đã mang đến cho con người, đặc biệt con người trong xã hội hiện đại một con đường tìm về với bình yên và thanh tịnh.

Dưới đây là 12 lời nhắn nhủ rất sâu sắc của thiền sư:

1. Gửi tới những người bắt đầu biết suy ngẫm về cuộc sống

Tại một số nơi ở Mãn Châu, người ta thường dùng những chú chó to lớn để kéo xe. Người đánh xe vác một chiếc xà ích rồi treo một miếng thịt trước mũi của chú chó và chú ta không ngừng chạy đuổi theo miếng thịt. Dĩ nhiên là chú chó không bao giờ với tới. Chú chó chỉ được ăn miếng thịt khi đã về tới đích. Và chỉ trong một cái chớp mắt, chú đã nuốt chửng miếng thịt.

Đối với những người làm công ăn lương cũng tương tự như vậy. Họ chạy theo đồng lương từ đầu tháng đến cuối tháng và khi được lĩnh lương, họ chi tiêu tất cả vào các vấn đề như mua sắm, giải trí, đi lại, ăn uống. Rồi họ lại sẵn sàng chạy cho kỳ lương kế tiếp. Những chú chó không thể nhìn ra thực tế rằng miếng thịt sẽ không bao giờ chạm mũi của mình và con người cũng thường không nhìn thấy bức tranh toàn cảnh.

Câu hỏi đặt ra là: Tại sao bạn phải lao tâm khổ tứ đến như vậy?

Nếu không cẩn thận, bạn có thể sẽ mất cả cuộc đời để chờ đợi hoàn thành những điều bình thường nhất. Nếu bạn luôn luôn chỉ nhìn tới những lợi ích nhỏ bé trước mắt, bạn có thể sẽ đánh mất những cơ hội quý giá và có ý nghĩa đối với sinh mệnh chân chính của mình.

2. Gửi tới những người không ngừng lo lắng về cách người khác đánh giá bản thân mình

Bạn không thể trao đổi bất cứ điều gì với bất kỳ ai. Mỗi người trong chúng ta phải sống cuộc đời của chính mình. Đừng lãng phí thời gian để đánh giá xem ai là người tài giỏi nhất.

Đôi mắt không nói: “Chúng tôi thấp hơn, nhưng chúng tôi thấy nhiều hơn”. Chân mày không trả lời: “Đúng. Chúng tôi không nhìn thấy gì nhưng chúng tôi ở cao hơn”.

Mũi không thể thay thế mắt cũng như miệng không thể thay thế tai.

Mọi thứ đều có sứ mệnh riêng của mình và không điều gì có thể thay thế. Điều tốt nhất chúng ta có thể làm là sống xứng đáng với những gì đã được trao tặng, vận dụng thật tốt những thứ đó để hoàn thành sứ mệnh trong đời của mình.

3. Gửi tới những người đang mệt mỏi vì những mâu thuẫn với người bạn đời của mình

Điều thực sự quan trọng không phải tìm ra ai đúng, ai sai bởi thực sự không có điều gì tuyệt đối trên đời. Chẳng qua là các bạn đang đứng ở các quan điểm khác nhau để nhìn nhận đối phương.

Tất cả bắt đầu khi bạn nói “Tôi”, những điều tiếp theo đều là huyễn tưởng.

Bạn dẫu có lý cũng cần biết bao dung người khác, bạn dẫu thẳng thắn đến đâu cũng cần giữ một tâm thái bình hòa. Và nếu tấm lòng đủ bao dung, đúng sai sẽ không còn tuyệt đối.

Đừng cố gắng trở thành người đặc biệt – hãy là chính bạn. Hãy học cách kiềm chế. Hãy ngồi xuống và nhắm mắt lại.

4. Gửi tới những người nghĩ rằng làm giống người khác thì sẽ có lợi

Bạn luôn luôn muốn bắt chước người khác. Nếu họ ăn khoai tây chiên, bạn cũng muốn ăn khoai tây chiên. Nếu ai đó ăn kẹo, bạn cũng muốn có một thanh kẹo ngậm cả ngày. Nếu thấy một đứa trẻ nào đó đang thổi còi, bạn cũng kêu đòi: “Mẹ mua còi cho con đi!” Điều này không chỉ xảy ra với con trẻ.

Khi mùa xuân tới, bạn để những bông hoa thơm ngát, những chồi non mới nhú cuốn cả tâm trí của mình. Khi mùa thu tới, bạn mải miết chạy theo những tán lá vàng và không gian lãng mạn. Ai cũng muốn chờ đợi điều gì đó để theo đuổi.

Nếu một cá nhân không lý trí mà theo đuổi một điều gì đó tới mức cực đoan, điều đó cũng không gây nên ảnh hưởng nghiêm trọng tới xã hội. Nhưng khi những người như vậy tụ họp thành một nhóm, sự cuồng điên của họ sẽ dẫn tới hỗn loạn trong xã hội và nguy hiểm hơn nữa khi nó trở thành trào lưu.

Điều quan trọng chính là bạn có thể nhận thức rõ ràng về bản thân mình và thức tỉnh khỏi giấc mộng đảo điên đó. Hãy rời xa những điều tiêu cực cảm tính, tự bước đi trên đôi chân của mình và thực hành thiền định một cách chân chính.

5. Gửi tới những người chỉ luôn nghĩ đến tiền

Niềm hạnh phúc hay bất hạnh của con người không phụ thuộc vào số tiền họ có. Nếu số dư trong tài khoản tiết kiệm của bạn là thước đo hạnh phúc thì mọi việc đơn giản biết mấy. Tuy nhiên thực tế thì không chỉ có vậy.

Đừng quá bất lực khi nghĩ rằng bạn cần tiền để sống. Trong thế giới này, bạn có thể sống một cuộc sống tốt đẹp mà không cần đến sổ tiết kiệm.

Một số người nghĩ rằng họ quan trọng vì họ có tiền. Một số khác nghĩ rằng họ quan trọng vì họ đã giác ngộ. Tuy nhiên cho dù bạn có thổi phồng lớp da thịt này của mình lên bao nhiêu, bạn cũng không thể biến mình thành gì cả.

Những gì không thuộc về bạn tràn đầy trong vũ trụ. Khi những tư tưởng cá nhân cố hữu của bạn kết thúc cũng là lúc Phật Pháp hiển hiện.

6. Gửi tới những người truy cầu lợi, tình, địa vị, danh vọng

Chỉ biết chăm chút cho ngoại hình của mình chính là mê muội. Những người trí huệ sẽ nói: “Cho dù có bất kể điều gì xảy ra, tôi vẫn là chính tôi”.

Một lần trong khi tham gia chiến đấu trong cuộc chiến giữa nước Nhật và Nga, tôi đã viếng thăm một mỏ than. Mặc trang phục giống như các thợ mỏ, tôi đã vào thang máy và xuống dưới cùng họ.

Mỗi lần chúng tôi đi xuống thì dường như bất chợt lại cảm thấy đang đi lên. Nhưng khi nhìn vào chiếc đèn tường, tôi thấy chúng tôi vẫn đang đi xuống. Ban đầu khi chúng tôi tăng tốc đi xuống, tôi thực sự thấy mình quả thực đang đi xuống. Tới khi chúng tôi thay đổi tốc độ, chúng tôi dường như lại đang đi lên một lần nữa. Tương tự như vậy, khi chúng ta suy ngẫm về cuộc sống, chúng ta luôn sai lầm khi nhầm lẫn giữa sự dao động với tổng số.

Không truy cầu bất kỳ điều gì chính là món quà tuyệt vời nhất mà bạn gửi tặng cho vũ trụ.

7. Gửi tới những người muốn thấy kẻ thù của mình thất bại

Chúng ta thường tự so sánh mình với người khác để tìm ra ai là kẻ hơn. Nhưng chẳng phải tất cả chúng ta đều được tạo ra từ một nắm đất hay sao?

Mỗi chúng ta nên ngồi vững chắc tại nơi thuộc về mình và đừng bao giờ cố gắng để trở thành kẻ mạnh hơn, người giàu có hơn, bởi vì cái “hơn” đó vốn chỉ tồn tại trong tâm trí chúng ta mà thôi.

Sẽ là điều vô cùng ngớ ngẩn nếu bạn nghĩ rằng cuộc sống hiển nhiên là có “bạn” và “những người khác”. Bạn làm mọi việc để trở nên nổi bật giữa đám đông nhưng trên thực tế thì chẳng hề có “bạn” hay “những người khác”.

Hơn nữa, chẳng có ranh giới nào giữa bạn và tôi cả. Tuy nhiên, đến một lúc nào đó, chúng ta vẫn sẽ hành xử như thể giữa bạn và kẻ thù có đường biên giới nhất định. Khi chúng ta quen dần với điều đó, chúng ta tin rằng ranh giới này thực sự hiện hữu.

Giàu và nghèo, quan trọng và không quan trọng – chẳng có gì là thực sự hiện hữu và cũng chẳng có gì là tuyệt đối. Chúng chỉ như những ánh sáng lấp lánh trên đầu con sóng, như trăng trên mặt hồ mà thôi.

8. Gửi tới những người đang đau khổ vì bị lừa gạt

Tất cả con người trên thế gian đều nhầm lẫn trong nhận thức, xem hạnh phúc là cái mang đến bất hạnh và than khóc vì một bất hạnh không phải là bất hạnh. Chúng ta đều biết một đứa trẻ đang khóc có thể trở nên vui vẻ ngay lập tức khi nhận được một chiếc bánh. Những gì mà chúng ta coi là hạnh phúc cũng không nhiều hơn thế.

Đôi lúc bạn cần tự tát vào mặt mình và tự vấn một cách nghiêm túc: Liệu được và mất có thực sự khiến bạn hạnh phúc hay thống khổ như vậy không?

Sớm hay muộn, tất cả mọi người cũng sẽ chỉ nghĩ cho riêng mình. Bạn cho rằng “Thật là tốt quá”, nhưng cái gì tốt và tốt ở đâu? Điều đó chỉ tốt cho mình cá nhân bạn thôi.

Kẻ ôm giữ nhiều ham muốn rất dễ bị lường gạt. Ngược lại, ngay cả những kẻ lừa phỉnh giỏi nhất cũng chẳng mong kiếm được chút lợi gì từ những người không có ham muốn.

9. Gửi tới những người đang lận đận trên con đường công danh

Cho đến lúc bạn nhắm mắt xuôi tay và nhìn lại cuộc đời của chính mình, bạn sẽ thấy rằng những thứ này chẳng đáng chi.

May mắn hay bất hạnh, tốt hay xấu – tất cả đều không giống như những gì đôi mắt bạn nhìn thấy, không giống như những gì bạn suy nghĩ và cảm nhận. Chúng ta phải vượt ra khỏi may mắn và bất hạnh, tốt và xấu. Thực chất, chúng chỉ là những khái niệm mà con người tự đặt ra cho mình.

Thống khổ lớn nhất chính là thống khổ do chính chúng ta tạo ra.

10. Gửi tới những người luôn phàn nàn rằng mình không có đủ thời gian

Con người luôn kêu ca rằng họ quá bận rộn và không có đủ thời gian. Nhưng tại sao họ lại quá bận rộn? Đó chỉ là ảo tưởng khiến họ bận rộn. Những người hành thiền luôn có thời gian. Khi thiền định, bạn là người có nhiều thời gian hơn bất kỳ ai trên thế giới này.

Nếu không cẩn thận, bạn sẽ tự tạo ra những phiền phức lớn cho bản thân chỉ vì lao vào vòng xoáy lo toan cho cuộc sống của mình. Bạn luôn vội vã, nhưng tại sao? Chỉ để kiếm sống. Đàn gà cũng ríu rít khi mổ thức ăn. Nhưng để làm gì? Chỉ để con người ăn thịt.

Có bao nhiêu ảo tưởng mà con người tự tạo ra trong suốt cuộc đời? Số đó không thể đếm được. Ngày này qua ngày khác, lúc nào trong tâm trí con người cũng có những suy nghĩ: “Tôi muốn cái này, tôi muốn cái kia…”. Đó là những thứ mang cái danh “bận rộn” nhưng thực chất lại là dục vọng, là thứ rút kiệt thời gian và năng lượng của chúng ta.

Thực tế, con người mệt mỏi, héo mòn, bệnh tật chỉ vì luôn chạy theo những huyễn tưởng của chính mình.

11. Gửi tới những người đang phấn đấu để có một cuộc sống hạnh phúc hơn

Hãy tịnh tâm và mọi thứ sẽ ổn. Chúng ta chỉ đơn giản là cần nghỉ ngơi một chút sau những ngày miệt mài theo đuổi đam mê và những nhu cầu của mình.

“Loài nào đứng trên mặt đất mà không đi tới cũng chẳng đi lui?”. Kyuho trả lời: “Là con cừu đá khi đấu với con hổ đá, sớm hay muộn chúng cũng thấm mệt khi liên tục thách thức ánh mắt của nhau”.

Con cừu đá sẽ không chùn bước, còn con hổ đá sẽ không nhảy chồm lên để vồ con mồi dù nó đang đói. Đó chính là điểm mấu chốt – hãy đối mặt với sự việc và vượt ra khỏi lối tư duy thông thường.

Chúng ta sẽ được điều gì khi thấu hiểu được bản chất của sự vật? Hãy vượt trên cả suy nghĩ, chính là không cho những suy nghĩ ấy được phép suy nghĩ trong đầu bạn. Và dù bạn có đồng ý hay không thì có một điều không hề thay đổi: bản chất của mọi việc đều là đơn giản.

12. Gửi những người đang tự hỏi việc hành thiền của mình có mang lại lợi ích gì không

Thiền định có ích lợi gì? Bạn nói rằng bạn muốn hành thiền để trở thành người tốt hơn. Thiền định không phải là học cách để trở thành một con người. Thiền định là học cách để bước ra khỏi thế giới con người, thoát khỏi con người.

Bạn nói rằng “Khi hành thiền, có nhiều suy nghĩ huyễn hoặc hiện hữu”. Thực tế là chỉ khi bạn hành thiền mới ý thức được những huyễn hoặc đó. Khi bạn quay cuồng với những huyễn hoặc của chính mình, bạn không thể nhận ra chúng. Khi thiền định, một con muỗi chích, bạn cũng biết được ngay lập tức. Còn khi bạn đang hòa vào với những ảo tưởng ấy thì dù có bị con vắt cắn, bạn cũng không ý thức được.

Đừng than phiền hay lo lắng về điều này điều khác. Đừng nhìn đau đáu vào khoảng không trước mặt bạn. Cứ ngồi xuống và nhắm mắt lại thôi.