Lập Hạ là một trong 24 tiết khí, là thời điểm đánh dấu sự chuyển giao giữa mùa xuân và mùa hạ. Theo tín ngưỡng dân gian, rất nhiều các vấn đề liên quan đến tiết Lập Hạ đáng được lưu tâm.
1. Tiết Lập Hạ là gì?
Lập Hạ thuộc 24 tiết khí trong năm, đó chính là thời điểm Mặt trời tạo với Xích đạo góc 450, cũng chính là những giây phút đầu tiên khi mùa hè đến. Theo dân gian, tiết khí Lập Hạ bắt đầu khoảng mùng 5 hoặc 6 tháng 5 dương lịch và kết thúc vào khoảng 21 (hoặc 22) tháng 5, vào lúc này nhiệt độ bắt đầu tăng cao, lượng mưa cũng sẽ dần tăng lên.
Tiết khí này được chia thành 3 khoảng thời gian dễ nhận biết và có thể giải thích bằng hiện tượng thiên nhiên, thời gian đầu là xuất hiện tiếng kêu của ếch nhái ngoài ruộng đồng.
Sau đó do nhiệt độ của mặt đất tăng cao nên giun chui xuống mặt đất, đó chính là giai đoạn thứ 2. Cuối cùng, tại những ngày cuối cùng của tiết khí này, cây cối phát triển mạnh mẽ, chờ ngày thu hoạch
Khi tới Lập Hạ, dân gian ta có thói quen bái thần linh, ăn những món ăn mới, tặng đồ ăn cho người khác và uống những ấm trà mới. Các món ăn nổi bật thường được thưởng thức vào thời điểm này là trứng gà luộc, xôi đỗ đen, cháo, mận và các loại đậu.
Do nhiệt độ khi Lập Hạ dần dần tăng lên nên cần chú ý bảo vệ sức khỏe. Các căn bệnh liên quan đến tim mạch, đặc biệt người già nên cẩn thận với bệnh cao huyết áp. Ngoài ra, các bệnh liên quan đến ánh nắng mặt trời như: cháy nắng, say nắng,… cũng nên đề phòng.
2. Tiết Lập Hạ có đặc điểm và ý nghĩa gì nổi bật?
– Thời tiết nắng nóng, độ ẩm cao
Thời điểm này, do bán cầu Bắc ngả về phía Mặt trời và nhân được lượng bức xạ Mặt trời cao nên thời tiết oi bức, nóng nực, ban ngày trời nắng gắt. Có hiện tượng ngày dài đêm ngắn.
Bên cạnh đó, gió Đông nam hay còn gọi là khối không khí đại dương hoặc là gió Tín phong (gió Mậu dịch) hoặc động rất mạnh mẽ, chúng mang theo hơi nước và có thể gây mưa khi tích tụ với mật độ dày đặc.
Theo đó, thời tiết đặc trưng ở tiết khí này là nóng, độ ẩm không khí tương đối cao dẫn đến nhiều thay đổi trong sinh giới.
– Cây cối sinh trưởng mạnh
Cây cối vì được lượng nhiệt và ánh sáng cao, cùng với thời gian chiếu sáng kéo dài, cùng với những cơn mưa mùa hạ nên sinh trưởng và phát triển mạnh.
Quá trình quang hợp của các loài cây diễn ra mạnh mẽ nhờ điều kiện về khí hậu thuận lợi. Cả một bầu không khí tràn ngập bởi một màu xanh ngắt.
Nhiều loại cây trồng, cây tự nhiên đơm hoa, kết trái. Những người nông dân bận rộn hơn với việc mùa vụ và chuẩn bị thu hoạch lần thứ nhất trong năm.
– Dễ nhiễm bệnh tật
Thời tiết nóng bức, ánh nắng gay gắt, độ ẩm, lượng mưa thay đổi nên nhiều người không kịp thích nghi và có thể nhiễm bệnh. Nhất là đối tượng trẻ nhỏ, ham chơi, hay đi chơi trời nắng…
– Thu hoạch mùa màng
-Vì hoạt động trong sinh giới mạnh mẽ nên chuẩn bị bước vào giai đoạn thu hoạch, công việc chăm sóc, bảo vệ mùa màng của con người thêm bận rộn.
Trong thời điểm này nếu không chăm sóc, bảo vệ tốt cho mùa màng thường khó có được thành quả bội thu. Hơn nữa, nhiệt độ nóng ẩm, mưa nhiều, các loài sâu bọ, côn trùng, vi sinh hoạt động mạnh nên phá hoại hoa màu cây trồng lớn, cần phải có những biện pháp bảo vệ.
– Âm dương ngũ hành thay đổi
Thời điểm Lập hạ góc độ năng lượng, lý khí, âm dương ngũ hành có sự thay đổi lớn lao.
3. Trong phong thủy, tử vi, tiết Lập Hạ có ý nghĩa gì?
– Quẻ dịch
Tiết khí Lập hạ bắt đầu tháng 4 âm lịch, ứng với quẻ Dịch chính là quẻ Thuần Càn.
Quẻ Thuần Càn có đặc điểm là 6 hào đều dương biểu tượng của dương khí đã phát triển đến mức độ cao, âm khí tiêu mòn hết.
Dương khí tượng trưng cho may mắn, cương trực, tính chất hoạt động mạnh, quân tử, sáng sủa, kiên cường, dũng cảm, thông tuệ, độ lượng, sáng suốt, nóng tính cấp bách, vội vã, hối thúc…
Trên thực tế, sau tiết khí này các loài sinh vật hoạt động mạnh mẽ hơn, sinh sôi nảy nở, vô cùng vô tận, nhiệt độ, ánh sáng tăng rất cao….
– Tử vi
Theo hệ thống địa chi, tiết khí này ứng với chi Tị. Tị mang hành Hỏa. Đây là thời điểm Mộc khí suy yếu, Hỏa khí thịnh vượng, hành Hỏa chủ về lễ, sự sáng sủa, nóng vội, cấp tính, nên những người sinh tháng này thường có một số biểu hiện như vậy.
Tị là cung trường sinh của hành Kim nên ngoài những đặc điểm trên họ còn có tố chất cương trực, cứng rắn, thẳng ngay, nghĩa khí.
Tựu chung lại, Lập Hạ đánh dấu một mốc quan trọng trong sự thay đổi, vận động biến hóa của vũ trụ, sinh giới, cuộc sống con người và góc độ năng lượng, lý khí, âm dương ngũ hành.
4. Lưu ý phong thủy trong tiết Lập Hạ
– Nên ăn uống thanh đạm để bảo vệ sức khỏe. Vì sau khi bước sang Lập Hạ, dương khí tăng mạnh, nhiệt độ nóng dần lên, những thực phẩm nhiều giàu mỡ sẽ khiến cơ thể dễ bốc hỏa, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe và tinh thần.
Ngoài ra, cần phải hành sự điềm tĩnh, hài hòa, nóng vội khiến tinh thần bất an, là điều kiện tốt để bệnh tật phát sinh, nhất là các bệnh về tim mạch.
– Nên đề phòng bị rắn cắn, nhất là ở các vùng nông thôn.
– Trẻ con không nên ngồi ở bậu cửa chính. Theo quan điểm dân gian, trong tiết khí này mà trẻ con ngồi ở bậu cửa dễ bị ốm đau, nên tránh vị trí này.
– Cúng bái thần linh, tặng đồ ăn cho người khác, uống những ấm trà mới… là những việc mà bạn nên tiến hành trong tiết khí này.
Chi tiết về những kiêng kỵ về mặt phong thủy trong tiết khí này, xem bài viết:
5. Nên ăn gì trong trong tiết khí này để 12 con giáp dễ vượng vận?
Tuổi Tỵ và Ngọ – Trứng vịt
12 con giáp ăn gì tiết khí Lập Hạ? Với tuổi Tỵ và Ngọ nên ăn trứng vịt.
Trong trứng vịt có nhiều canxi, sắt, hàm lượng muối vô cơ… rất có lợi cho cơ thể. Mùa hè tới, thời tiết nóng lực sẽ làm giảm cảm giác thèm ăn của người tuổi Tỵ và Ngọ. Nên đa phần cân nặng của họ có phần giảm sút trong mùa hè.
Do vậy, bạn nên thường xuyên bổ sung trứng vịt vào thực đơn hàng ngày nhằm cân bằng thể trọng, giữ cân nặng ở mức bình ổn, không giảm hay tăng đột ngột.
Tuổi Sửu và Mùi: Mướp đắng
Đừng nên nghĩ rằng cái tên “Mướp đắng” ý chỉ đây là loại thực phẩm đắng, khó ăn. Trên thực tế, mướp đắng có tác dụng giải nhiệt, thanh lọc cơ thể rất tốt.
Người tuổi Sửu và Mùi nếu cảm thấy nóng trong, không có cảm giác thèm ăn thì có thể thử món mướp đắng nhồi thịt, canh mướp đắng hay mướp đắng xào trứng… mọi triệu chứng khó chịu sẽ nhanh chóng biến mất.
Tuổi Thìn và Tuất – Hạt sen
Mùa hè nóng lực, dễ khiến khí huyết con người bị tổn thương. Hạt sen lại là một trong những thực phẩm có tác dụng bổ trợ khí huyết, thúc đẩy tuần hoàn máu lưu thông tốt, giúp an thần, ăn ngon, ngủ tốt.
Đây là thực phẩm lý tưởng cho người tuổi Thìn và Tuất trong hè này.
Tuổi Thân và Dậu – Cá
Cá có tác dụng bổ huyết, bổ khí, đào thải độc tố trong cơ thể. Trong cá có hàm lượng protein cao và khá nhiều khoáng chất, nguyên tố vi lượng có tác dụng chống oxy hóa, giảm cảm giác mệt mỏi, kéo dài tuổi thọ.
Hè này, nếu cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, bạn nên thường xuyên chế biến các món ăn từ cá như canh cá nấu chua, cá ướp xì dầu, cá hấp… vừa đổi khẩu vị lại tốt cho sức khỏe.
Tuổi Dần và Mão – Rau diếp
Rau diếp có hàm lượng chất xơ cao, giúp nhu động ruột hoạt động trơn tru, lợi cho tiêu hóa, có thể làm giảm triệu chứng táo bón. Đồng thời, loại rau này cũng có tác dụng tiêu độc, thanh nhiệt, rất phù hợp cho mỗi bữa ăn của người tuổi Dần và Mão trong mùa hè này.
Tuổi Hợi và Tý: Các loại đậu
Đậu hà lan, đậu cô ve, đậu nành, đậu phụ… tất cả những chế phẩm từ đậu đều có hàm lượng dinh dưỡng cao, giàu protein, lại có thể thanh lọc cơ thể, giảm nóng trong, tốt cho hệ tiêu hóa.
Vì thế, người tuổi Hợi và Tý nên sử dụng các chế phẩm từ đậu trong bữa ăn hàng ngày, sẽ rất tốt cho sức khỏe.
6. Thực phẩm ngăn ngừa bệnh tật trong tiết Lập Hạ
Những thực phẩm ngăn ngừa bệnh tật tiết khí Lập Hạ gồm:
– Bưởi chùm
Bưởi chùm (bưởi đắng) có ruột màu đỏ cam, nhiều nước, vị có chút đắng, là loài quả tốt cho hệ tim mạch. Ngoài ra, trong bưởi chùm chứa nhiều kali và natri, đặc biệt hiệu quả trong trong việc loại bỏ cholesterol trong thành mạch, đồng thời vitamin P có tác dụng thúc đẩy quá trình thải độc trong da và lỗ chân lông.
– Cà chua
Cà chua là loại quả chứa nhiều vitamin A và C, giúp đẩy mạnh thể lực, loại bỏ áp lực trong công việc và cuộc sống. Sắc tố đỏ trong cà chua có tác dụng bảo vệ các mạch máu, tế bào, thúc đẩy quá trình oxi hóa, giảm thiểu tỷ lệ mắc ung thư.
– Cà rốt
Cà rốt có tác dụng giảm thiểu nồng độ thủy ngân trong máu, ngăn chặn ion thủy ngân theo máu đi vào tim, vậy nên có tác dụng giúp bảo vệ tim, nguồn vitamin A dồi dào trong cà chua có thể ngăn ngừa bệnh ung thư, chống viêm, diệt vi rút, tăng cường sức đề kháng.
– Táo tàu
Trong Đông y, táo tàu là vị thuốc quan trọng. Sử dụng táo tàu để bổ sung dưỡng chất cho cơ thể, phục hồi gan, sát trùng, khả năng chống dị ứng và có tác dụng với bệnh tiểu đường.
– Đậu đỏ
Vào tiết khí Lập Hạ, mọi người nên ăn nhiều đậu đỏ để giải tỏa buồn bực khó chịu, đặc biệt là vào lúc 12 giờ trưa bởi lẽ đây là thời điểm “Tâm hỏa” vượng nhất, dễ buồn phiền.
– Anh Đào
Trong quả anh đào chứa nhiều nguyên tố sắt, thúc đẩy vận chuyển oxi trong máu, tăng cường hệ miễn dịch, ngoài ra protit, vitamin C, vitamin B trong anh đào giúp dưỡng da.
7. Bệnh dễ mắc trong tiết khí Lập Hạ
Dưới đây là những bệnh cần đề phòng trong tiết khí này vì rất dễ mắc phải.
– Cảm mạo
Vào tiết khí Lập Hạ, các mạch máu trong biểu bì giãn nở, tuyến mồ hôi cũng hoạt động mạnh hơn, sau khi ngủ cũng dễ gặp lạnh mà cảm mạo.
Đồng thời, thời điểm này các gia đình và văn phòng tích cực sử dụng máy điều hòa, sự chênh lệch nhiệt độ trong phòng và ngoài trời cũng là nguyên nhân dẫn đến cảm mạo.
– Đau đầu
Nhiệt độ tăng cao, mưa nhiều, gió lớn thường là các hiện tượng của Lập Hạ, điều này thường dẫn đến bệnh đau đầu. Khi gặp vấn đề về sức khỏe này, không nên lạm dụng thuốc, thay vào đó điều hòa thân thể bằng đồ ăn, uống nhiều nước, chú ý nghỉ ngơi.
– Đau mắt đỏ
Khi vào tiết khí Lập Hạ, mọi người nên chú ý đến căn bệnh đau mắt đỏ. Đây là khoảng thời gian nhiệt độ và độ ẩm bắt đầu tăng cao, các vi rút cũng hoạt động mạnh hơn, khả năng lây lan bệnh đau mắt đỏ cũng nhanh hơn.
Vậy nên, để phòng bệnh này mọi người cần phải giữ gìn vệ sinh, ít đến những chỗ công cộng.
– Bệnh về đường ruột
Đến thời điểm Lập Hạ, nhiều người mắc các bệnh liên quan đến đường ruột là do hệ thống tiêu hóa bị ảnh hưởng bởi thời tiết, đồng thời nhiều người ăn đồ lạnh có tác động không nhỏ đến các bộ phận nội tạng.
Để bảo vệ sức khỏe đường ruột khi vào tiêt Lập Hạ, mọi người nên các đồ ăn tham đạm, các đồ ăn có tác dụng hạ nhiệt như: mướp đắng, cà chua, dưa hấu, dưa chuột,…
– Bệnh da liễu
Thời điểm Lập Hạ có lợi sinh sôi của vi khuẩn và nấm, đồng thời mồn hôi tiết nhiều sẽ có hại cho làn da.
Thời tiết nắng nóng cũng làm da dễ bị cháy nắng, bỏng rát. Khi gặp tình huống này, mọi người nên giữ cơ thể sạch sẽ, tránh mặc các đồ bó sát, ra đường nên che chắn cẩn thận.
Đừng bỏ lỡ những thông tin quan trọng về các tiết khí đánh dấu mốc quan trọng trong năm dưới đây:
