[ad_1]

Cổ nhân kết giao: Hiểu rõ đức hạnh của một người là cách tránh tai họa

Cổ nhân giảng rằng, có ba kiểu bạn có ích và ba kiểu bạn có hại. Kết giao với người chính trực không vụ lợi, kết giao với người khoan dung, kết giao với người hiểu biết sâu rộng, là đều có ích đối với đức hạnh của chúng ta.

Còn nếu như kết giao với người a dua, kết giao với người xu nịnh, kết giao với người xảo ngôn, thì đều sẽ tổn hại đức hạnh của chúng ta. Chúng ta có thể xem hết thảy mọi người đều là bạn bè, thế nhưng phải biết quý trọng sinh mệnh của mình, kết giao với những người có đức hạnh tốt, không thân cận với những người có đức hạnh xấu xa mà gặp phải tai họa đáng tiếc. Vậy, người xưa kết giao bạn bè như thế nào?

Điều quan trọng nhất khi kết giao bạn bè là nhân phẩm

Có một lần Mạnh Tử và Công Minh Hưu ngồi nói chuyện với nhau về việc kết giao bạn bè phải hiểu rõ phẩm chất của người ấy.

Công Minh Hưu nói: “Thời cổ đại, Phùng Mông theo Nghệ học bắn tên, khi hoàn toàn hiểu rõ kỹ xảo bắn tên của Nghệ bèn nghĩ: ‘Người trong thiên hạ chỉ có Nghệ là giỏi hơn mình, nếu không có Nghệ thì mình chính là đệ nhất thiên hạ rồi’. Nghĩ thế, Phùng Mông đã giết chết thầy mình. Phùng Mông đúng là kẻ quá xấu xa.”

Mạnh Tử nói: “Chuyện này cũng không thể chỉ oán trách Phùng Mông, bản thân Nghệ cũng có sai lầm”.

Công Minh Hưu hỏi: “Nghệ có sai lầm gì?”

Mạnh Tử nói: “Nước Trịnh từng phái Tử Trạc Nhũ Tử dẫn quân đánh nước Vệ, nước Vệ phái Dữu Công Chi Tư dẫn quân đánh trả, kết quả nước Trịnh đại bại. Tử Trạc Nhũ Tử quay xe bỏ chạy, Dữu Công Chi Tư truy đuổi không tha, do quá căng thẳng khiến bệnh xưa của Tử Trạc Nhũ Tử phát lại, ông ta rên rỉ: ‘Bệnh xưa của ta lại tái phát nên không thể cầm nổi cung tên nữa, ta khó qua khỏi nạn này’.

Dứt lời liền hỏi phu xe: ‘Ông quay đầu lại xem thử kẻ đang đuổi theo chúng ta là ai?’

Phu xe đáp: ‘Đó là Dữu Công Chi Tư’.

Tử Trạc Nhũ Tử vừa nghe liền phấn khởi nói: ‘Cảm ơn trời! Ta thoát chết rồi!’

Phu xe thấy kỳ lạ liền hỏi: ‘Dữu Công Chi Tư là xạ thủ nổi tiếng của nước Vệ, hiện chúng ta đang trong tình cảnh vô cùng nguy hiểm, sao Ngài lại nói thoát rồi?’

Tử Trạc Nhũ Tử nói: ‘Dữu Công Chi Tư học bắn tên cùng với Doãn Công Chi Tha, còn Doãn Công Chi Tha là đồ đệ của ta. Ta hiểu Doãn Công Chi Tha là người ngay thẳng, phẩm hạnh đoan chính, đồ đệ nó chọn cũng phải có phẩm hạnh như thế, vì thế ta mới nói: “Ta đã thoát chết’.

Vừa nói xong thì Dữu Công Chi Tư đuổi theo cũng vừa kịp, ông ta hỏi Tử Trạc Nhũ Tử: ‘Sao thầy không cầm cung lên bắn?’

Tử Trạc Nhũ Tử đáp: ‘Bệnh cũ của ta phát lại nên không cầm cung được’.

Dữu Công Chi Tư nói: ‘Tôi theo Doãn Công Chi Tha học bắn tên, Doãn Công Chi Tha lại theo ngài học bắn tên, tôi không thể nhẫn tâm dùng kỹ xảo của ngài để hại ngài. Nhưng hôm nay là việc chung của xã tắc, tôi cũng không thể vì chuyện riêng mà để ảnh hưởng tới việc chung”.

Nói xong liền rút một mũi tên ra rồi gõ mạnh vào bánh xe của Tử Trạc Nhũ Tử mấy cái khiến mũi tên bị gãy rời, sau đó lại bắn giả vờ bốn mũi tên rồi mới quay trở về”.

Nói đến đây Mạnh Tử nhìn Công Minh Hưu, nói: “Phẩm hạnh con người là quan trọng nhất, Tử Trạc Nhũ Tử vì hiểu phẩm hạnh đồ đệ của mình nên đã thoát nạn, còn Nghệ bị chết là do không hiểu biết phẩm hạnh đồ đệ của mình, lẽ nào trong chuyện này không có phần lỗi nào của Nghệ sao?”

Công Minh Hưu thừa nhận liền gật gật đầu.

Kết giao bạn bè cần giữ vững nguyên tắc làm người của bản thân

Quản Ninh và Hoa Hâm từng là bạn thân thiết của nhau. Lúc còn đi học, thường thường là vừa đọc sách vừa làm việc. Một hôm, hai người đang ở trong vườn cuốc đất trồng rau, thì cuốc được một thỏi vàng.

Tiền tài quả thực khuấy động lòng người! Quản Ninh nhìn thấy thỏi vàng liền coi nó cũng giống như hòn gạch hòn đá, cứ tiếp tục cuốc và đẩy thỏi vàng sang một bên. Hoa Hâm không đành lòng, nên cầm thỏi vàng lên xem một chút rồi mới ném xuống đất.

Mấy ngày sau, khi hai người đang ở trong phòng đọc sách, thì ngoài đường có tiếng tiền hô, hậu át vang dậy, tiếng chiêng trống quả thực náo nhiệt và tiếng người kháo nhau rằng: “Có vị quí nhân ngồi xe đi qua.”

Quản Ninh “mắt điếc tai ngơ”, tiếp tục chăm chú đọc sách. Nhưng Hoa Hâm lại ngồi không yên liền bỏ sách chạy ra xem. Khi xe ngựa đã đi qua, Hoa Hâm trở lại trong phòng, Quản Ninh cầm một con dao nhỏ cắt đôi chiếc chiếu mà hai người ngồi chung ra và nói: “Ngươi không phải là bạn của ta!”

Nhiều năm sau, Hoa Hâm trở thành nhân vật quan trọng trong triều đình, làm trọng thần nước Ngụy thời Tam Quốc. Quản Ninh vẫn là người đọc sách, trọn đời không ra làm quan với nhà Ngụy. Hậu duệ của ông chính là nhà chính trị, tư tưởng nổi tiếng nước Tề, thời Xuân Thu – Quản Trọng.

Mỗi người có một chí hướng, việc tuyệt giao bạn bè của Quản Ninh là nói rõ ra nguyên tắc làm người của ông, trân quý phẩm đức của bản thân mình. Điển cố này nói cho chúng ta biết rằng, con người khi còn sống trên đời thì không thể đánh mất bản thân, không thể để tâm động vì những điều hấp dẫn bên ngoài.

Xem thêm

[ad_2]